مدیریت کارخانه هم کار بزرگی به نظر می‌رسد و هم واقعا کار بزرگی است! این شغل، جوانب بسیار زیادی دارد، پر از چالش است و به صورت مستقیم با موفقیت یا شکست یک پروژه بسیار بزرگ و بلندمدت ارتباط دارد. به همین دلیل افرادی که در این حوزه فعالیت می‌کنند، باید اصول مدیریت کارخانه را بدانند، تجربه کافی در این زمینه داشته باشند، اصول رهبری بدانند و به صورت مداوم، اطلاعاتشان را بروزرسانی کنند. تنها در این صورت است که می‌توانند کارخانه را در مسیر صحیح هدایت کنند و در بازار رقابت با سایر برندها، حرفی برای گفتن داشته باشند.

مدیریت یک کارخانه پیچیده به نظر می‌رسد، اما کارهای پیچیده تا زمانی که به بخش‌های ساده و قابل اجرا تبدیل نشوند، انجام نخواهند شد. به همین دلیل است که اصول مدیریت کارخاته اهمیت پیدا می‌کند. در این مقاله ابتدا بررسی می‌کنیم مدیر کارخانه کیست و چه وظایفی دارد و سپس به سراغ بررسی اصول و روش‌های بهینه‌سازی فرایندها در واحدهای صنعتی و تولیدی می‌رویم.

آنچه در این مطلب خواهید خواند پنهان
منظور از مدیریت کارخانه چیست؟
۷ مورد از مهم‌ترین اصول مدیریت کارخانه
معرفی ۵ نرم افزار مدیریت کارخانه
بهترین روش‌ آموزش مدیریت کارخانه چیست؟
کلام آخر؛رعایت اصول مدیریت کارخانه برای رسیدن به بیشترین بازدهی ضروری است.

منظور از مدیریت کارخانه چیست؟

کارخانه‌ها معمولا توسط یک تیم مدیریت می‌شوند که هرکدام از آن‌ها بر بخش خاصی نظارت دارند. هر تیم باید رهبری داشته باشد و تیم مدیریت هم توسط مدیر کارخانه رهبری می‌شود. مهم‌ترین وظایف مدیر کارخانه عبارت است از:

  • نظارت بر فرایندها و اجرای برنامه‌هایی برای بهینه‌سازی آن‌ها
  • تعیین شاخص‌های ارزیابی عملکرد
  • دریافت گزارش از مدیرها و سرپرست‌های بخش‌های مختلف و بررسی آن‌ها
  • برنامه‌ریزی و تدوین استراتژی
  • پیگیری تأمین منابع و مذاکره با تأمین‌کنندگان
  • نظارت بر زنجیره تأمین
  • بررسی ریسک‌ها و فرصت‌ها و انجام اقدامات مناسب برای آن‌ها

اگر علاقمند هستید اطلاعات بیشتری درباره شرح شغل و وظایف این موقعیت شغلی داشته باشید، توصیه می‌کنیم مقاله «وظایف مدیر کارخانه» مرکز مدیریت کاربردی ایران را مطالعه کنید.

۷ مورد از مهم‌ترین اصول مدیریت کارخانه

اصول مدیریت کارخانه همان مواردی هستند که وظایف این موقعیت شغلی را ساده‌سازی می‌کنند. این اصول چارچوبی کلی برای آنچه باید در کارخانه اجرا شود، تعیین می‌کنند. مدیرانی که با این فنون آشنا هستند و از آن‌ها استفاده می‌کنند، راحت‌تر تشخیص می‌دهند کدام فرایندها به درستی پیش می‌رود، کدام یک نیاز به اصلاح دارد و کدام یک کاملا اشتباه است. در ادامه هفت اصل مدیریت کارخانه را بیان می‌کنیم و توضیحاتی درباره هر اصل ارائه خواهیم داد.

 

۱. زمان اجرای فرایندها را تاحد امکان کوتاه کنید

وقتی فرایندهای تولید محصولات در کارخانه بهینه‌سازی نشده باشند، نیروی انسانی و تجهیزات را بیش از حد نیاز درگیر می‌کنند و منابع زیادی را به هدر می‌دهند. صرف منابع در فرایندهای طولانی و بیهوده، هیچ ارزش افزوده‌ای ایجاد نمی‌کند.

زمان اجرای فرایندها را تاحد امکان کوتاه کنید

در کارخانه‌های بزرگ و حرفه‌ای، کارگران رده‌های مختلف، پیش از شروع کار به صورت کامل آموزش می‌بینند. در نتیجه وقتی وارد خطوط تولید می‌شوند، می‌دانند دقیقا چه کاری را باید انجام بدهند، وقتی تلف نمی‌کنند و تجهیزات و دستگاه‌ها را به درستی مورد استفاده قرار می‌دهند. البته آموزش تنها اصل صرفه‌جویی در زمان و بهینه‌سازی فرایندها نیست. اقداماتی که برای افزایش عملکرد کارکنان انجام می‌شود و گسترش فرهنگ مسئولیت‌پذیری در سازمان هم در اجرای این مورد از اصول مدیریت کارخانه اهمیت دارد.

۲. تولید را در مقیاس کوچک آغاز کنید

سنگ بزرگ نشانه نزدن است و مدیران کارخانه در بسیاری از موارد، سنگ‌های بزرگی برمی‌دارند که از پس مدیریت آن برنمی‌آیند! در نتیجه یا پروژه اجرا نمی‌شود یا در همان گام‌های ابتدایی شکست می‌خورد. وقتی قصد دارید محصول جدیدی توسعه بدهید، نیازی نیست از همان ابتدا در مقیاس بزرگ تولید کنید. ابتدا کالای مورد نظرتان را در مقیاس کوچک‌تر تولید کنید تا از پس برآورد هزینه و منابع مورد نیاز برای آن برآیید. سپس به مرور زمان، با رشد تقاضا، حجم تولید را افزایش بدهید. در گام‌های ابتدایی به دنبال سودهای کلان نباشید.

۳. برای آموزش کارگرها زمان بگذارید و هزینه کنید

یکی از اصول مدیریت کارخانه این است که برای بخش‌های مختلف مجموعه، تیم‌هایی کوچک اما متخصص استخدام کنید. برای هر تیم یک سرپرست تعیین کنید و مسائل مربوط به تعمیر، نگهداری و کار با تجهیزات همان بخش را به صورت تخصصی به آن‌ها‌ آموزش بدهید. در این صورت وقتی مشکلی در خطوط تولید ایجاد می‌شود، امکان حل کردن آن در کوتاه‌ترین زمان ممکن وجود دارد و کار تعطیل نمی‌شود.

کارگرها بیشترین ارتباط را با دستگاه‌ها دارند؛ در نتیجه می‌توانند به محض بروز مشکل آن را شناسایی کنند و اگر مهارت کافی داشته باشند، اقدامات لازم برای حل آن را انجام خواهند داد. پس باید به آن‌ها آموزش بدهید که در مواقع اضطراری چه واکنشی نشان بدهند. البته در کنار انتظارات بیشتری که به واسطه این آموزش‌ها دارید، باید مزیت‌هایی هم برای کارکنان در نظر بگیرید. مثلا در ازای مشکلاتی که حل می‌کنند، به آن‌ها پاداش بدهید.

۴. فرایندها را مرحله به مرحله پیش ببرید

این یکی از اصول مدیریت کارخانه است که کمپانی تویوتا از آن استفاده می‌کند و نامش را Just in Time یا JIT گذاشته است. برای اجرای این اصل، میزان فعالیت دستگاه‌ها، نیروی کار و منابع مصرفی در هر مرحله از تولید، به نیاز مرحله بعد وابسته است.

فرایندها را مرحله به مرحله پیش ببرید

بیایید این اصل را با ذکر یک مثال توضیح بدهیم. یک کارخانه تولید نوشیدنی را تصور کنید که برای امروز ۱۰۰ بطری یک و نیم لیتری در اختیار دارد. بنابراین خط تولید نوشیدنی باید ۱۵۰۰ لیتر محصول تولید کند. زیرا در صورت تولید محصول بیشتر از این مقدار، امکان بسته‌بندی و عرضه آن به بازار وجود ندارد. اگر میزان مصرف منابع و خروجی در هر مرحله به اندازه نیاز مرحله بعدی باشد، هزینه‌های غیرضروری تاحد زیادی کاهش پیدا می‌کند.

۵. برای نگهداری تجهیزات، بیشتر از تعمیر هزینه کنید

آمار نشان می‌دهد هر توقف پیش‌بینی‌نشده در فرایند تولید بین ۵ تا ۲۰ درصد برای کارخانه ضرر ایجاد می‌کند. اما اگر توقف در کار برنامه‌ریزی شده باشد، هیچ ضرری نخواهد داشت. بنابراین بهتر است در بازه‌های زمانی منظم، یک یا چند روز به دستگاه‌ها فرصت استراحت بدهید. همچنین از افراد متخصص بخواهید که تجهیزات را بازبینی کنند و اقدامات لازم برای تعمیر زودتر از موعد آن‌ها را انجام بدهند. با این کار هم از تعطیلی غیرمنتظره کار بخاطر مشکلات تجهیزات خلاص می‌شوید و هم هزینه کم‌تری صرف می‌کنید؛ در اکثر موارد، هزینه نگهداری تجهیزات از تعمیر آن‌ها کم‌تر است.

دقت داشته باشید که آموزش کارکنان هم بخش مهمی از فرایند نگهداری و مراقبت از تجهیزات محسوب می‌شود. تیم‌هایی که در هر بخش کار می‌کنند، باید بدانند چه رفتارهایی به دستگاه آسیب می‌رساند و چطور می‌توانند کارهایشان را با کم‌ترین فرسایش انجام بدهند. حتی اینکه بدانند خرابی دستگاه چه نشانه‌ای دارد و چه زمانی باید آن را متوقف کنند هم می‌تواند تاحد زیادی در هزینه‌های تعمیر و نگهداری صرفه‌جویی کند.

پیج اینستاگرام دکامی

۶. همیشه مطابق با برنامه‌ریزی پیش بروید

برنامه‌ریزی مرز بین حفظ مشتری و از دست دادن اوست؛ وقتی مشتری‌های شما سفارش‌هایشان را در موعد مقرر تحویل نمی‌گیرند، به دنبال تأمین‌کننده‌های دیگری می‌گردند که نیازشان را در زمان مناسب برآورده می‌کند، متعهد است و تأخیر ندارد.

همیشه مطابق با برنامه ریزی پیش بروید

البته گاهی اوقات برنامه‌ریزی بخاطر بعضی عوامل به هم می‌ریزد. افرادی که اصول مدیریت کارخانه را رعایت می‌کنند، کم‌تر با این عوامل غیرمنتظره مواجه می‌شوند. مثلا اگر دستگاه‌ها به خوبی نگهداری شوند، به ندرت پیش می‌آید که خراب شوند و کار را تعطیل کنند. عدم هماهنگی تد»ین‌کننده‌های مواد اولیه و‌ پیش‌بینی نادرست از میزان تقاضای مشتریان از دیگر عواملی هستند که برنامه‌ها را برهم می‌زنند، اما با مدیریت اصولی کارخانه می‌توان از آن‌ها پیشگیری کرد.

۷. کیفیت را در اولویت قرار دهید

محصول شما برای برآورده کردن نیازی از مخاطبان برندتان تولید می‌شود، پس باید معیارهای مورد انتظار آن‌ها را داشته باشد. اعضای تیم‌های پشتیبانی، فروش و بازاریابی معمولا بیشتر از سایر بخش‌ها با مشتریان در ارتباط هستند و انتظارات آن‌ها را می‌شنوند. تعامل بین بخش‌های طراحی و تولید محصول و بخش‌های فروش و پشتیبانی در این باره به شما کمک می‌کند محصولاتی تولید کنید که مطابق با استانداردهای مخاطبان است. در نتیجه میزان فروشتان افزایش پیدا می‌کند.

[message_box bg_color=”rgb(234, 234, 234)” text_color=”light” padding=”25″] [ux_text text_color=”rgb(148, 32, 115)”]

کیفیت در تمام بخش‌های فرایند تولید باید وجود داشته باشد؛ از شیوه بسته‌بندی گرفته تا روش حمل و نقل و کانال‌های فروش به مشتریان. [/ux_text] [/message_box]

 

معرفی ۵ نرم افزار مدیریت کارخانه

فنون مدیریت کارخانه به تنهایی برای بهینه‌سازی فرایندها و افزایش عملکرد کافی نیستند. مدیران علاوه بر اینکه بر اصول پایبند هستند، باید با ابزاری که به تسریع فرایندهایشان کمک می‌کنند نیز آشنایی داشته باشند و اکنون که در عصر تکنولوژی به سر می‌بریم، بدیهی است که نرم‌افزارها جزو کاربردی‌ترین ابزارها در این زمینه هستند.

این نرم‌افزارها تنوع بسیار زیادی دارند؛ توسعه‌دهنده‌های ایرانی هم در سال‌های اخیر تعدادی نرم افزار مدیریت کارخانه کاربردی طراحی کرده‌اند. در ادامه تعدادی از نمونه‌های داخلی و خارجی را معرفی می‌کنیم.

نرم‌افزارهای بین‌المللی مدیریت کارخانه

لیست این نرم‌افزارها عبارتند از:

  • Connecteam: برنامه مدیریت منابع انسانی است که برای خودکار کردن تعیین وظایف کارکنان کاربرد دارد. در این برنامه می‌توان روی رشد کسب و کار، مسائل مربوط به دستمزد کارکنان و موارد کاربردی برای افرایش بهره‌وری آن‌ها نظارت کرد. برای دانلود و کسب اطلاعات بیشتر در مورد این نرم‌افزار، روی نام آن‌ کلیک کنید.
  • NetSuite: این نرم افزار یک CRM است که برای مدیریت کارکنان، مدیریت زنجیره تأمین،‌ مدیریت سفارش و برنامه‌ریزی و زمان‌بندی فرایندها کاربرد دارد. برای دانلود و کسب اطلاعات بیشتر در مورد این نرم‌افزار، روی نام آن‌ کلیک کنید.
  • Prodsmart: این نرم‌افزار برای مدیریت فرایندها و تعیین نقش تجهیزات و منابع انسانی در هر فرایند کاربرد دارد. با این نرم‌افزار شما می‌توانید بر گردش کارها نظارت داشته باشید، گزارش‌های کار لحظه‌ای دریافت کنید و برنامه‌ریزی انجام دهید. برای دانلود و کسب اطلاعات بیشتر در مورد این نرم‌افزار، روی نام آن‌ کلیک کنید.
  • Hubstaff: نرم‌افزار مدیریت پروژه و کارکنان است. این نرم‌افزار روی موبایل و سیستم کارکنان نصب می‌شود و فعالیت روزانه آن‌ها را رهگیری می‌کند؛ همچنین قابلیت محاسبه خودکار دستمزد را هم دارد. برای دانلود و کسب اطلاعات بیشتر در مورد این نرم‌افزار، روی نام آن‌ کلیک کنید.

نرم‌افزارهای داخلی مدیریت کارخانه

از آنجایی که نرم‌افزارهای بین‌المللی به پرداخت دلاری نیاز دارند، بسیاری از مدیران ترجیح می‌دهند برای اجرای اصول مدیریت کارخانه و نظارت بر فرایندها و کارکنان، از نرم‌افزارهای داخلی استفاده کنند.

نرم افزار های داخلی مدیریت کارخانه

نمونه‌های داخلی موجود در بازار را در ادامه نام می‌بریم.

  • نرم افزار مدیریت کارخانه همکاران سیستم: برنامه‌ریزی و نظارت بر فرایندها، رهگیری منابع و ضایعات و نظارت بر محصول در چرخه توزیع را امکان‌پذیر می‌کند.
  • نرم افزار تیم‌یار: این نرم‌افزار یک محصول همه جانبه است که به شما کمک می‌کند بر تمام بخش‌های کارخانه نظارت داشته باشید و آن‌ها را مدیریت کنید. مدیریت تولید، محاسبه بهای تمام شده، حسابداری صنعتی، کنترل کیفیت و ثبت عملکرد چند مورد از قابلت‌های این نرم‌افزار هستند.
  • نرم‌افزارهای پگاه سیستم: این تیم توسعه‌دهنده هم نرم‌افزارهای مختلفی در زمینه‌هایی چون مدیریت آزمایشگاه، مدیریت کالیبراسیون، کنترل کیفیت و برنامه‌ریزی و کنترل تولید توسعه داده است که بنا به نیاز خود می‌توانید آن‌ها را تهیه کنید.
  • نرم افزار مدیریت کارخانه آرازسافت: این مجموعه هم یک نرم افزار کامل برای مدیریت کارخانه توسعه داده که امکان مدیریت فرایندها از تولید تا توزیع و تحویل را فراهم می‌کند و قابلیت شخصی‌سازی هم دارد.

دوره جامع مدیریت کاربردی

بهترین روش‌ آموزش مدیریت کارخانه چیست؟

یادگیری اصول کارخانه داری، روش‌های مختلفی دارد. بعضی از افراد با دوره آموزشی مدیریت کارخانه پیش می‌روند و بعضی دیگر با اجرای اصول مدیریت کارخانه و کسب تجربه، مهارت‌ و دانش کافی در این زمینه را به دست می‌آورند. روش اول (استفاده از دوره آموزشی) به تنهایی کافی نیست؛ دانشجوها بعد از سپری کردن دوره، باید مدتی را هم به عنوان کارآموز فعالیت کنند تا آنچه نیاز است را یاد بگیرند. روش دوم (یادگیری با کسب تجربه) هم شامل آزمون و خطا می‌شود و ممکن است زمان زیادی از شما بگیرد و حتی بخاطر بی‌تجربگی منجر به ضرر یا از دست رفتن منابع شود.

بهترین روش برای یادگیری اصول مدیریت کارخانه، همراهی با افراد حرفه‌ای است. وقتی یک فرد حرفه‌ای در کنار شما حضور داشته باشد، هم دانش و تجربه‌هایش را در اختیار شما قرار می‌دهد و هم از اینکه اشتباهات بزرگ انجام بدهید و ضرر کنید، پیشگیری خواهد کرد.

اگر سرمایه کافی برای راه‌اندازی یک کارخانه دارید، اما هنوز تجربه کافی برای مدیریت اصولی آن را به دست نیاورده‌اید، فردی حرفه‌ای در این زمینه استخدام کنید، شیوه کارش را مورد بررسی قرار بدهید و بعد از مدتی، در صورت نیاز، خودتان به عنوان مدیر کار را ادامه بدهید. اگر هم جزو علاقمندان به مدیریت کارخانه هستید، کارتان را با کارآموزی در یک مجموعه شروع کنید. یاد بگیرید و توانمندی‌هایتان را به کارفرماها نشان بدهید تا بعد از مدتی بتوانید به صورت مستقل، مدیریت یک کارخانه را برعهده بگیرید.

کلام آخر؛رعایت اصول مدیریت کارخانه برای رسیدن به بیشترین بازدهی ضروری است.

در این مقاله اصول مدیریت کارخانه را توضیح دادیم، همچنین درباره بهترین روش‌های یادگیری این اصول صحبت کردیم و نرم‌افزارهایی را هم برای اجرای ساده‌تر آن‌ها معرفی کردیم. مدیریت اصولی کارخانه، سازمان یا هر کسب و کار دیگری به شما کمک می‌کند بر چگونگی اجرای کارها نظارت کنید، شاخص‌های عملکردی را مورد بررسی قرار بدهید و تصمیمات درستی در رابطه با بهینه‌سازی فرایندها بگیرید.

[message_box bg_color=”rgb(247, 226, 254)” text_color=”light” padding=”25″] [ux_text text_color=”rgb(81, 77, 80)”]

اگر می خواهید به صورت حرفه ای تیم سازی کنید و تیم با انگیزه ای داشته باشید، سیستم کنترلی اصولی طراحی کنید و عملکرد کارمندانتان را ارزیابی کنید، بهترین ها را در سازمانتان استخدام کنید و … می‌توانید در «دوره آنلاین مدیریت » ثبت نام کنید.

[/ux_text]

[button text=”دوره آنلاین مدیریت” link=”https://www.newsite.dekami.com/product/mp/” target=”_blank”] [/message_box]

مطالب زیر را هم مطالعه نمایید